به دنبال برخی آمارهای مطرح شده از میزان سالمندآزاری، سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، بیشترین نوع سالمندآزاری گزارششده به این اورژانس را به ترتیب از نوع «غفلت»، «جسمی» و «عاطفی» عنوان کرد.
فاطمه سلطانی با اشاره به ابعاد سالمندآزاری، اظهار کرد: بیشترین نوع سالمندآزاری گزارششده به اورژانس اجتماعی، طبق آمارهای خط اورژانس اجتماعی به ترتیب از نوع آزار غفلت و بعد از آن جسمی و بعد، عاطفی است.
وی با اشاره به مهمترین عوامل مؤثر بر بروز سالمندآزاری در خانوادهها، تصریح کرد: سالمندآزاری در خانوادهها معمولاً ناشی از ترکیب مشکلات اقتصادی، اعتیاد، فشار مراقبتی و ضعف آگاهی عمومی است. اورژانس اجتماعی با دریافت تماس، بررسی اولیه، اعزام تیم، مداخله فوری و ارجاع به مراجع قضایی در صورت نیاز یا بهزیستی وارد عمل شده و حمایتهایی مانند انتقال به مراکز نگهداری مرتبط، خدمات روانی و اجتماعی برای سالمندان آسیبدیده فراهم میشود که در این میان، آموزش عمومی و فرهنگسازی نقش کلیدی در پیشگیری دارد.
سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی مرکز فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیبها و بازتوانی اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، با اشاره به نقش مشکلات اقتصادی، اعتیاد و فشار مراقبتی خانوادهها در بروز سالمندآزاری، تصریح کرد: مشکلات اقتصادی و مالی سبب ایجاد مشکلاتی در خانواده میشود و با توجه به هزینههای بالای مراقبتی و خدماتی سالمندان این مشکل میتواند سبب غفلت و بیتوجهی در مراقبت از سالمندان شود.
سلطانی همچنین درباره تاثیر سایر مسائل اجتماعی بر سالمندآزاری نیز تاکید کرد: درخصوص اعتیاد، با توجه به هزینههای تامین مواد مخدر، عوارض ناشی از استفاده از مواد مخدر (صنعتی ، روان گردان و ...) وجود فرد معتاد در خانواده، احتمال خشونت و سوءاستفاده مالی از سالمند را افزایش میدهد. از سوی دیگر نیز مراقبت طولانیمدت از سالمند بیمار یا ناتوان بدون حمایت کافی، و امکانات رفاهی و مالی به مرور میتواند باعث فرسودگی و پرخاشگری مراقب شود. علاوه بر این موارد، ضعف آگاهی در حوزه سالمندی و کاهش جایگاه اجتماعی سالمندان زمینهساز بیاحترامی، بیتوجهی و آزار است که تمامی این عوامل میتواند نقش موثری در افزایش سالمندآزاری داشته باشد.
وی با بیان اینکه مداخلات اورژانس اجتماعی در حوزه سالمندآزاری نسبت به سال گذشته افزایش یافته و این امر لزوماً به معنای افزایش موارد سالمندآزاری در جامعه نیست، تاکید کرد: این رشد آماری میتواند بازتابی از بهبود دسترسی به خدمات، افزایش آگاهی عمومی نسبت به نقش اورژانس اجتماعی و اعتماد بیشتر مردم به این نهاد باشد. در واقع، ارتقای اطلاعرسانی و توسعه پوشش خدماتی، موجب افزایش گزارشدهی و تماسهای مردمی شده که بهنوبه خود منجر به افزایش مداخلات ثبتشده میشود. بنابراین، این آمار بیش از آنکه نشاندهنده وخامت اوضاع باشد، میتواند نشانهای از ارتقای نظام حمایت اجتماعی و حساسیت بیشتر جامعه نسبت به حقوق سالمندان تلقی شود.
سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی مرکز فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیبها و بازتوانی اعتیاد در پاسخ به این سوال که اورژانس اجتماعی چگونه به پروندههای سالمندآزاری رسیدگی میکند؟، گفت: در ابتدا گزارش از سوی همسایه، خانواده یا خود سالمند به خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی، یا حضور در مرکز اورژانس اجتماعی دریافت میشود. طی ارزیابی، کارشناسان وضعیت را بررسی و فوریت مداخله را تعیین میکنند و پس از آن، تیم اورژانس اجتماعی به محل مراجعه میکند.
وی ادامه داد: برای مداخله فوری، بررسی موضوع به صورت دقیق در محل انجام شده و در صورت تشخیص و امکان آسیب به فرد، سالمند از محیط خطر جدا و در صورت تشخیص تیم، فرد آزارگر به مراجع قضایی معرفی میشود و یا نسبت به ارائه آموزشهای لازم، رفع موانع و مشکلات خانواده با توجه به علل آزار اقدام میشود. پس از آن، در صورت نیاز، سالمند به مراکز امن توانبخشی منتقل میشود و خدمات روانشناسی و مددکاری اجتماعی برای کاهش آسیبهای روحی و روانی دریافت میکند. همچنین در صورت نیاز حمایتهای حقوقی و قضایی برای پیگیری پرونده صورت میگیرد.
سلطانی در ادامه این گفتوگو در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه چه چالشهایی در مداخله با پروندههای سالمندآزاری وجود دارد؟، از جمله این چالشها را «ناتوانی مالی و جسمی خانوادهها در نگهداری از سالمندان بویژه سالمندان بیمار و ناتوان که منجر به آزار و بیتوجهی به سالمند میشوند»، «هزینههای بالای نگهداری سالمندان در مراکز توانبخشی (مراقبت، درمان و ...) و کمبود مرکز نگهداری و شرایط ویژه سالمندان» و «حمل و نقل سالمندان بویژه سالمندان ناتوان و بیمار» عنوان کرد.
سرپرست معاونت اورژانس اجتماعی مرکز فوریتهای اجتماعی، پیشگیری از آسیبها و بازتوانی اعتیاد بر نقش آموزش عمومی در کاهش سالمندآزاری تاکید کرد و گفت: آموزش عمومی میتواند نگرش جامعه نسبت به سالمندان را تغییر دهد و احترام به آنان را تقویت کند.