بهبود ارائه خدمات ناوگان حمل و نقل عمومی، کنترل کرایه‌ها، حمایت مناسب از فعالان این عرصه و چاره اندیشی برای مسافربرهای شخصی مواردی است که پس از افزایش نرخ بنزین باید مورد توجه قرار گیرد.

افزایش قیمت بنزین همواره سایه‌ای از گرانی به همراه دارد. وقتی بامداد روز جمعه ۲۴ آبان بدون اطلاع رسانی قبلی نرخ بنزین افزایش یافت، موجی از نگرانی در مردم به ویژه اقشار متوسط و ضعیف جامعه پدید آورد.

پیش بینی بالا رفتن هزینه‌های حمل و نقل نخستین اثری است که پس از هربار افزایش قیمت بنزین به اذهان متبادر می‌شود اما متولیان امر در کنار برشمردن دلایل این افزایش قیمت و برخی اثرات مثبتش به مردم اطمینان دادند که نظارت مناسب برای کنترل قیمت‌ها اعمال می‌شود. حال پس از گذشت یک ماه در این گزارش نگاهی به تأثیر افزایش بهای بنزین بر وضعیت حمل و نقل گیلان داریم.

ضرورت توجه به بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی

مشاور کمیسیون حمل و نقل و ترافیک شورای شهر رشت در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه هیچ متخصصی با واقعی سازی قیمت سوخت مخالف نیست، اما شیوه این اصلاح قیمت و حفاظت از وضعیت اقتصادی طبقه متوسط و فرودست جامعه است که می‌تواند نارضایتی‌های جامعه از آن را کاهش دهد، اظهار کرد: باید توجه داشت که هر اصلاح و درمانی هزینه دارد و هزینه اصلاح وضعیت سوخت و ترافیک جامعه، فشار اقتصادی به دهک‌های پایین است؛ منتها این فشار باید توسط دولت‌ها جذب شود.

رضا نادم با بیان اینکه در خصوص نحوه اجرا و زمان بندی واقعی کردن قیمت سوخت انتقادات زیادی وجود دارد، افزود: اما آنچه مسلم است، اصلاح قیمت بنزین برای دولت حیاتی و ناگزیر از اجرای آن بوده است. در چنین شرایطی سوال اساسی این است که چرا ریالی از منافع مالی حاصل از این طرح، به بهبود حمل و نقل عمومی اختصاص پیدا نکرده و نمی‌کند؟

تأثیر بهای بنزین بر ترافیک 

وی در ادامه با اشاره به اینکه تجربه قبلی اختصاص سهمیه سوخت به خودروها نشان می‌دهد، این امر می‌تواند با مدیریت مناسب به کاهش مصرف سوخت کمک کند اما در فضای فعلی شهرهای ایران بنزین را باید یک کالای ضروری به حساب آورد، ادامه داد: به این ترتیب، افزایش قیمت بنزین منجر به کاهش تقاضای آن نخواهد شد و به همین دلیل است که حتی وقتی قیمت بنزین سه برابر می‌شود، تنها در یکی دو روز اول ترافیک خیابان‌های داخل شهر سبک تر شده و سریعاً وضعیت خیابان‌ها به حالت قبل بازمی گردد.

این مدرس دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه در واقع وقتی افزایش قیمت تنها منحصر به خود بنزین نبوده و دولت که قیمت گذار اصلی کالاها و خدمات است، توان نظارت و کنترل قیمت‌ها را ندارد، تورم به سرعت خود را در تمام هزینه‌ها نشان می‌دهد و همان افرادی که تا حدودی تصمیم به عدم استفاده از خودروی شخصی گرفته بودند، مجدداً استفاده از خودروهای خود را اقتصادی‌تر و به صرفه تر می‌بینند، افزود: در شهرهای استان گیلان، کاهش معناداری در استفاده از خودروهای شخصی یا حتی تک سرنشین مشاهده نمی‌شود. با این اوصاف، افزایش قیمت بنزین تنها می‌تواند مشکلات بودجه‌ای دولت را کاهش دهد و نتیجه این خواهد شد که هیچکدام از مزایای نزدیک شدن قیمت سوخت به واقعیت، در عمل رخ نخواهد داد و با پرداخت بهای ایجاد نارضایتی عمومی، نه ترافیک خیابان‌های شهر کاهش می‌یابد و نه اقتصاد عمومی نفعی می‌برد. بدین ترتیب بعد از گذشت یک ماه از افزایش بهای بنزین، نه تنها خیابان‌ها خلوت نشده بلکه پمپ بنزین‌ها شلوغ تر شده و مصرف کلی سوخت در کشور هم تغییر چندانی نکرده است.

تأثیر افزایش بهای بنزین بر کرایه‌ها

دسترسی به حمل و نقل عمومی مناسب و ایمن یکی از انتظارات مردم از متولیان جامعه است و بی تردید هزینه این حمل و نقل از موارد مورد توجه مردم به شمار می‌آید. یک شهروند فومنی درباره تغییر قیمت حمل و نقل در این شهر پس از افزایش قیمت بنزین به خبرنگار مهر گفت: کرایه حد فاصل فومن تا رشت ۴ هزار تومان بود اما بعد از افزایش قیمت بنزین بعضی رانندگان ۵ هزار تومان بابت کرایه این مسافت از مسافران می‌گیرند.

یک بانوی کارمند اهل رشت نیز در این باره گفت: کرایه تاکسی‌ها در رشت تغییر نکرده اما در برخی مسیرها نظارت کمتری وجود دارد و بعضی از رانندگان مبلغ بیشتری از مسافران دریافت می‌کنند.

در انزلی نیز شهروندی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه نرخ کرایه‌های تاکسی‌های داخل شهری در انزلی افزایش نیافته اما بعضی از سرویس‌های مدارس از ادامه فعالیت خود انصراف داده‌اند، افزود: راننده سرویسی که حمل و نقل فرزندم به مدرسه را بر عهده داشت، چند روز پس از افزایش نرخ بنزین گفت در صورتی که بر مبلغ از قبل توافق شده، افزوده نشود، از ارائه خدمت معذور است.

دانشجوی اهل انزلی نیز که در رشت تحصیل می‌کند با اشاره به اینکه نرخ کرایه مسیر انزلی تا رشت بدون تغییر مانده اما بعضی راننده‌ها نیز در این میان هستند که بر نرخ کرایه این مسیر افزوده‌اند، ادامه داد: البته با توجه به اینکه بسیاری از آنها سهمیه سوخت ویژه حمل و نقل ندارند و به صورت شخصی کار می‌کنند، افزایش بهای بنزین برایشان بسیار سنگین است.

نظارت بر ناوگان حمل و نقل عمومی

شهروند رودسری نیز در این باره به افزایش نرخ کرایه تاکسی‌های دربستی بعد از افزایش قیمت بنزین در برخی مسیرهای رودسر اشاره و به خبرنگار مهر گفت: قبل از افزایش قیمت بنزین نرخ کرایه تاکسی مسیر رودسر به رشت ۱۰ هزار تومان بود که اکنون به ۱۲ هزار تومان رسیده است.

شواهد نشانگر آن است که متولیان ناوگان حمل و نقل عمومی بر کنترل قیمت‌ها نظارت دارند و شکایت‌های مردم مبنی بر تخلف بعضی از رانندگان مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. مدیر سازمان حمل و نقل شهرداری رودسر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تأثیر افزایش نرخ بنزین بر حمل و نقل توضیح داد: در سیستم حمل و نقل شهری رودسر هیچ گونه افزایش نرخی نداشته‌ایم و تا زمانی که از سوی استانداری و فرمانداری به ما اعلام نشود نمی‌توانیم بر مبلغ کرایه‌ها اضافه کنیم.

قاسم خدادادی ادامه داد: از زمان افزایش نرخ بنزین تا به امروز هیچ گزارشی مبنی بر اینکه رانندگان تاکسی شهری، تاکسی بی سیم و بین شهری‌ها کرایه مازاد از مسافر دریافت کرده باشند، نداشته‌ایم.

وی درباره سرویس مدارس نیز گفت: در رودسر سرویس مدارس در قالب شش شرکت خدمات ارائه می‌دهند و رانندگانی که از سوی این شرکت‌ها معرفی شده‌اند در سامانه سپند ساماندهی شده‌اند.

خدادادی افزود: البته در حال حاضر قرار نیست به این خودروها سوخت تعلق بگیرد اما بیان شده که از سر ماه، مبلغ مازاد به صورت نقدی به حساب این رانندگان واریز خواهد شد.

استمرار نظارت‌ها 

مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان گیلان نیز درباره وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی بعد از افزایش قیمت به خبرنگار مهر گفت: افزایش قیمت بنزین تأثیری بر ناوگان حمل و نقل گیلان نداشته است.

وی در پاسخ به این سوال که نظارت‌ها و کنترل قیمت تا چه زمان مجدانه دنبال می‌شود نیز گفت: با همکاری خانواده صنعت حمل و نقل این موضوع پایدار می‌ماند، همه مقید به قانون هستند و هرگاه در بالادست تصمیم مقتضی اتخاذ شد، قطعاً در تبعیت از آن تصمیم جدید ارائه طریق انجام خواهد گرفت.

تشکیل ۵۴۶ اکیپ بازرسی از اصناف در گیلان

رسیدگی به تخلفاتی نظیر گران فروشی، کم فروشی و عدم اجرای ضوابط قیمت گذاری و توزیع بر عهده سازمان تعزیرات حکومتی است. یکی از انتظارات مردم پس از افزایش بهای بنزین نظارت و رسیدگی بیشتر این سازمان در عرصه کنترل کرایه‌ها و بازار است. پس از گذشت یک ماه از افزایش نرخ بنزین مدیرکل تعزیرات حکومتی گیلان در این باره در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: طی ۳۰ روز گذشته بیش از ۵۴۶ اکیپ بازرسی از سوی این اداره کل تشکیل شده است.

منصور انصاری با اشاره به اینکه در این مدت هزار و ۸۰۰ مورد بازرسی از اصناف مختلف انجام شده است، افزود: این بازرسی‌ها بیشتر در حوزه میوه و تره بار، پمپ بنزین، C.N.G، خواربارفروشی و پوشاک بوده است.

انصاری با بیان اینکه در این بازرسی‌ها ۵۶۷ تخلف به ثبت رسید، گفت: ۱۰۵۱ واحد بدون تخلف بودند و به ۱۸۱ مورد هم تذکر داده شد. همچنین واحدهای متخلف حدود ۷ میلیارد تومان جریمه شدند.

وی با اشاره به اینکه طی ۳۰ روز گذشته بیش از دو هزار و ۵۰۰ مورد تماس تلفنی از سوی شهروندان با این اداره انجام شده است، ادامه داد: بخشی از این تماس‌ها مربوط به افزایش کرایه تاکسی‌های تلفنی و مسافرکش‌های شخصی و سرویس‌های مدارس بوده است.

ضرورت نظارت همه جانبه

مسئولان ذیربط تلاش کرده‌اند با در نظر گرفتن سهمیه‌های سوخت از بار افزایش قیمت بنزین که متوجه رانندگان سازمان یافته حمل و نقل عمومی است، بکاهند اما واقعیت این است که بخش مهمی از حمل و نقل به ویژه در بخش بین شهری بر عهده رانندگانی است که به صورت شخصی مشغول به کار هستند. بی تردید معضل بزرگ بیکاری سبب شده تا جوانان بسیاری برای گذران چرخ زندگی به مسافرکشی روی آورند. آنها سهمیه بنزین ندارند و این روزها چرخ معیشتشان بسیار سخت می چرخد. افزایش قیمت قطعات یدکی و هزینه تعمیرات اتومبیل به دنبال افزایش نرخ بنزین که از گلایه‌های رانندگان است موضوع دیگری است که در این عرصه باید مورد توجه متولیان امر قرار گیرد.

نباید از یاد برد که هزینه‌های حمل و نقل بخشی از مخارج مردم را به خود اختصاص می‌دهد و کنترل قیمت کرایه به تنهایی نمی‌تواند مرهم دردهای مردم باشد و انتظار می‌رود کنترل قیمت‌ها و نظارت بر بازار به صورت مصرانه و پیگیرانه در همه حوزه‌ها اعمال شود.