در حالی که در چند روز گذشته به علت برف و سرمای شدید در نیویورک بسیاری از مدارس و ادارات این منطقه تعطیل شده بودند، اعضای شورای امنیت سازمان ملل بنا به درخواست مداخلهجویانه آمریکا دور هم جمع شدند تا درجلسهای از پیش شکست خورده در مورد تحولات اخیر در ایران بحث و رایزنی کنند.
نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل که بسیاری از سیاستمداران آمریکا او را یکی از نمایندگان واقعی تفکرات تندروانه و نژادپرستانه ترامپ می دانند، شاید روز بهتری را در صحنه بینالملل برای محکوم کردن ایران آرزو میکرد و تصور بر آن داشت که میتواند با استفاده از این جلسه علاوه بر افزایش فشارها بر ایران و دخالت در امور داخلی تهران به نوعی زمینه را برای زیرپا گذاشتن برجام و ناکارآمد کردن آن، سیاستی که دولت ترامپ از سال ۲۰۱۶ آغاز کرده، فراهم کند.
قبل از آغاز جلسه شورای امنیت طبق آنچه که خبرگزاریها اعلام کردهاند، روسیه درخواست کرد جلسهای پشت درهای بسته به مدت نیم ساعت برگزار شود و بعد از این جلسه که خبری از آن به بیرون درز نکرد، جلسه شورای امنیت آغاز شد.
این جلسه به ریاست نماینده قزاقستان که در حال حاضر به عنوان یک عضو غیر دائم ریاست شورای امنیت سازمان ملل را برعهده دارد، آغاز شد .
نماینده این کشور آسیایی در شورای امنیت تاکید کرد: از نظر دولت آستانه اعتراضات در ایران یک مسئله داخلی است. او همچنین بر لزوم پایبندی ایران بر توافق هستهای برجام تاکید کرد و از ایران خواست که به خواستههای گروههای سیاسی داخل ایران توجه کند.
در این جلسه دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنانی با اشاره به برگزاری اعتراضات مردمی در ایران طی یک هفته اخیر و برخی از خشونتهای به وقوع پیوسته اظهار کرد: سازمان ملل نمیتواند صحت تمامی فیلمها و تصاویر منتشر شده درباره اعتراضات ایران را تایید و یا رد کند.
در ادامه نوبت به سخنان نیکی هیلی نماینده آمریکا در شورای امنیت رسید. نیکی هیلی در سخنان خود با انتقاد از اینکه جهان و دولت اوباما در سال ۱۳۸۸ از معترضان در ایران حمایت نکرد، ادامه داد: اما این بار آمریکا در کنار مردم ایران است.
او با بیان اینکه ما دیگر ساکت نخواهیم ماند، ادامه داد: آنها از ما کمک میخواهند و ما این کمک را به آنها ارائه خواهیم کرد.
سخنان طنزگونه نیکی هیلی در حمایت از ملت ایران در حالی مطرح می شود که ترامپ رئیسجمهور این کشور در ابتدای پذیرش این مسئولیت در قانونی مردم ایران را جزو کشورهایی قرار داد که سفرشان به آمریکا باید به شدت محدود شود و محدودیتهایی جدی در ارتباط با صدور ویزا در مورد شهروندان ایرانی وضع کرد.
از دیگر سو ترامپ پیش از این ملت ایران را حامی تروریسم معرفی کرده بود و از القاب خارج از عرف دیپلماتیک در ارتباط با توصیف ملت ایران استفاده کرده بود.
ترامپ و دولتمردان تازه به دوران رسیده کاخ سفید در حالی این روزها دایه دلسوزتر از مادر برای ملت ایران شده اند که به عنوان یکی از طرفهای توافق بینالمللی برجام همواره از اجرای تعهداتشان در راستای بهرهمندی مردم ایران از منافع اقتصادی و سیاسی این توافق بینالمللی سر باز زدهاند و با تهدید و فشار تلاش کردهاند که دیگر کشورهای طرف این قرارداد نیز برجام را کنار گذاشته و زمینه را برای افزایش فشارهای اقتصادی به ملت ایران فراهم کنند.
ترامپ این روزها در حالی به یاد حقوق بشر افتاده که براساس گزارش روزنامه واشنگتن پست ترامپ از زمان روی کار آمدنش در بین سه هزار توئیتی که کرده است، تاکنون چهار بار از واژه حقوق بشر استفاده کرده است. ارجاع تمامی این چهار توئیت مربوط به چند روز گذشته است که همه آنها درباره ایران است. او در این چهار توئیت از معترضان در ایران حمایت و دولت ایران را محکوم کرده است.
این در حالی است که بسیاری از همپیمانان نزدیک ترامپ در اقصی نقاط جهان به خصوص خاورمیانه برای مردم خود کوچکترین حقی برای تصمیمگیری و دخالت در امور سیاسی قائل نیستند ولی بنا به گفته روزنامه واشنگتن پست رهبران این کشورها تاکنون هیچ چیزی غیر از تقدیر و حمایت از ترامپ دریافت نکردند. دخالتهای دنبالهدار ترامپ در امور داخلی ایران در حالی این روزها حتی صدای سیاستمداران این کشور و همچنین برخی دیگر از کشورها را درآورده که معترضان در ایران نیز اعتمادی به آمریکا ندارند و تاکید بر داخلی بودن تحولات رخ داده در ایران دارند.
بعد از صحبتهای نیکی هیلی، نماینده فرانسه در شورای امنیت به ایراد سخنرانی پرداخت و او اعتراضات اخیر در ایران را با زبان دیپلماتیک یک مسئله داخلی دانست و تاکید کرد که باتوجه به اینکه امنیت جهانی از وقوع این وقایع تهدید نشده است و از دیگر سو وظیفه شورای امنیت سازمان ملل طبق آنچه که در چارچوب وظایفش تعریف شده، پاسداری از امنیت و صلح بینالمللی است، بنابراین رسیدگی به این موضوع در شورای امنیت دارای وجاهت نیست.
فرانسوا دلاتره همچنین به گفتوگوی تلفنی اخیر روسای جمهور ایران و فرانسه اشاره کرد و گفت: در این گفتوگوی تلفنی فرانسه دغدغههای خود را در ارتباط با موضوع آزادی بیان ، حقوق بشر و همچنین توجه به خواستههای معترضان مطرح کرده است.
او همچنین تاکید کرد: هر تغییری در ایران باید از طرف مردم ایران و داخل این کشور شکل گیرد.
در ادامه این نشست دیگر عضو دائم این نهاد بینالمللی یعنی نماینده انگلیس به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: ما خواهان توجه به خواستههای مشروع معترضان ایرانی و همچنین حق آنها در راستای انجام اعتراض مسالمت آمیز از سوی دولت ایران هستیم.
ماتیو رایکرافت در ادامه ادعاهای خود در مورد موضوع حقوق بشر در ایران گفت: نگرانیهای حقوق بشری انگلیس درباره ایران از حوادث و اعتراضات اخیر فراتر می رود.
وی تصریح کرد: ایران نگرانی های امنیتی مشروعی دارد و یک کشور مهم و تاریخی است اما متاسفانه این نگرانی های امنیتی را از طریق راه هایی پیگیری میکند که منجر به تنش منطقهای میشود.
رایکرافت در ادامه از ایران خواست که به گزارشگر ویژه سازمان ملل اجازه سفر به تهران جهت ارزیابی حقوق بشر در کشورمان را بدهد.
او همچنین بر تعهد کشور متبوعش بر موضع برجام تاکید کرد.
در این جلسه همچنین نماینده سوئد در اظهاراتی تاکید کرد: مسائل مربوط به حقوق بشر را باید از اجرای توافق هستهای برجام جدا کرد.
او همچنین افزود: کشورش در تعامل با ایران همواره مسائل حقوق بشری را در کانون توجه خود قرار داده است.
در نشست شب گذشته شورای امنیت نماینده هلند نیز در سخنانی از ایران خواست که دسترسی مردم به اینترنت و شبکه های اجتماعی را که در روزهای اخیر محدود شده است را به حالت قبل بازگرداند.
نماینده هلند در سخنان خود با بیان اینکه طبق گزارشها وضعیت کنونی در ایران نسبتا آرام است، گفت: امیدواریم که ثبات بیشتری حاکم شود و ایران با ناقضان حقوق بشر برخورد کند.
دیگر عضو اروپایی غیردائم شورای امنیت یعنی لهستان نیز در سخنانی تاکید کرد: ایران می تواند نقش سازنده ای برای کمک به صلح و ثبات در منطقه بازی کند.
وی بر اهمیت احترام به آزادی بیان و رعایت حقوق بشر در ایران تاکید کرد و درخواست کرد که میان معترضان و دولت ایران گفت وگو انجام شود.
کشور گینه استوایی نماینده قاره آفریقا در شورای امنیت سازمان ملل نیز مخالفت کشورش را با طرح مسائل داخلی ایران در شورای امنیت مطرح کرد.
نماینده گینه بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران را مربوط به صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل ندانست و تاکید کرد که این مسئله باید در مکانیزم هایی مانند کمیته سوم که کمیته اجتماعی و حقوق بشر سازمان ملل است، بررسی شود.
در این جلسه نماینده کشور چین نیز با انتقاد از آمریکا به خاطر مطرح کردن مسائل داخلی ایران در این جلسه خاطرنشان کرد: مسائل اصلی خاورمیانه باید در شورای امنیت مطرح شود و این شورا نباید در مسائل داخلی دیگر کشورها دخالت کند.
نماینده چین در ادامه سخنان خود به برخی از بحران های موجود در خاورمیانه از جمله مسئله فلسطین، مسئله سوریه اشاره کرد و بار دیگر تاکید کرد شورای امنیت جای مناسبی برای رسیدگی به مسائل داخلی یک کشور نیست.
یکی دیگر از نمایندگان کشورهایی که در این جلسه آمریکا را به خاطر مطرح کردن این موضوع در جلسه شورای امنیت به شدت مورد انتقاد قرار داد، واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل بود.
او در سخنان خود با انتقاد از اینکه آمریکا با قلدری از صحن شورای امنیت برای پیشبرد اهداف خود علیه ایران استفاده کرده است ادامه داد: چرا ایالات متحده به عنوان یکی از اعضای دائمی شورای امنیت و یکی از مولفان منشور این سازمان صلاحیت این نهاد بینالمللی به عنوان اصلیترین نهاد مسئول حفظ صلح و امنیت بینالمللی را تضعیف میکند. برای همگان روشن است که کل این موضوع ارتباطی با وظایف شورای امنیت ندارد.
او در ادامه خطاب به نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت: شما به جای اینکه انرژی شورای امنیت را صرف مسائلی چون افغانستان سوریه و لیبی کنید آن را برای مسائل داخلی کشورها صرف میکنید.
واسیلی نبنزیا در ادامه سخنان نسبتا طولانی خود نسبت به دیگر اعضای این شورا گفت: چرا آمریکا اکنون که اوضاع داخلی ایران عادی شده، بایست این جلسه بررسی کند.
وی در کنایه ای طعنه آمیز ادامه داد: البته ما باید از آمریکا تشکر کنیم چون پیامهایی که مقامات این کشور برای ایرانی ها ارسال کردند باعث همبستگی مردم این کشور شد و آنها حول محور احساسات ضد آمریکایی متحد شدند.
این مقام روس که همچون دیگر مقامات کشورش بر داخلی بودن اعتراضات اخیر در ایران تاکید داشت تاکید کرد: طبق منطق آمریکا شورای امنیت بایستی بعد از حوادث داخلی این کشور نیز تشکیل جلسه می داد. طبق این منطق ما می بایست بعد از حوادث فرگوسن، میسوری (تظاهرات ضد نژادپرستانه مردم این منطقه به خاطر تبعیض های نژادی اعمال شده از سوی پلیس آمریکا) یا بعد از تظاهرات وال استریت (اعتراض مردم آمریکا به نظام سرمایه داری حاکم در این کشور)، درخواست برگزاری نشست شورای امنیت می دادیم.
در این جلسه همچنین نماینده کویت نیز تاکید کرد: دولتش وقایع ایران را دنبال می کند و از کشته شدن شهروندان و همچنین نیروهای نظامی در ایران متاسف است. کویت بر اهمیت حق حاکمیت و ثبات ایران تاکید کرد و اظهار کرد: جامعه بین الملل در پرداختن به مسائل ایران بایستی از پیامدهای فاجعه بار بهار عربی و سوریه درس بگیرد.
نماینده اتیوپی نیز در این شورا جایگاه این نهاد بین المللی برای بررسی تحولات داخلی در ایران را مورد سوال قرار داد.
در پایان این جلسه نوبت به غلامعلی خوشرو نماینده ایران در سازمان ملل رسید که او نیز تاکید کرد که آمریکا از شورای امنیت برای پیشبرد خواسته های خو سوء استفاده کرده است.
سفیر ایران در سازمان ملل با اشاره به عدم اجرای تعهدات برجامی آمریکا از سوی دولت واشنگتن اظهار کرد: اقدام آمریکا در طرح موضوع اعتراضات تعدادی از شهروندان ما در ایران به دلیل برخی شکایات مشروع آنها، که بعضا به واسطه خودداری آمریکا از انجام تعهداتش تحت برجام تشدید شده، سوءاستفاده یک عضو دائم شورا از اختیاراتش و سوءاستفاده از خود این شورا است.
وی همچنین با اعتقاد بر اینکه در دستور کار قرار دادن یک موضوع داخلی ایران توسط شورای امنیت باعث بی اعتباری این شورا است، اظهار کرد: اما در خصوص موضوعات واقعی، از جمله اشغال طولانی مدت سرزمین فلسطین، که عنوان دستور کار امروز شورا (وضعیت در خاورمیانه) در اصل به آن تعلق دارد، و نیز بمباران کور و بیهدف یمن در طول سه سال گذشته که تاکنون منجر به مرگ هزاران انسان شده و برای مردم یمن گرسنگی، بیماری و تخریب به همراه آورده است، با سرافکندگی از انجام کوچکترین کاری عاجز است. فهرست این قبیل شکستهای شورا که در تمامی موارد به رویکرد خرابکارانه هیات آمریکایی مرتبط است، بسیار طولانی است.
خوشرو همچنین با اشاره به سابقه وقوع برخی اعتراضات در کشورهایی مانند فرانسه و آمریکا و سابقه نامطلوب آنها در برخورد با معترضینشان در بخش دیگر از صحبت های خود به موارد متعددی از دخالت آمریکا در امور داخلی ایران اشاره کرد و افزود: گر قرار به برگزاری جلسه بود، این ایران بود که باید تقاضای برگزاری یک بحث و بررسی میکرد که چگونه و چرا به عناصر خارجی در حالی که از مصونیت برخوردارند اجازه تحریک و حمایت از ناآرامیها و خشونت در دولت دارای حاکمیتی داده میشود که از بنیانگذاران سازمان ملل متحد بوده است. به عنوان مثال بیایید بحث کنیم که چرا آمریکا علیرغم درخواستهای رسمی مکرر، قادر به توقف خشونت و قتل افراد بیگناه در کشور خود نبوده است؟ و یا چرا برخی از کشورهای اروپایی همچنان به تروریستهایی پناه میدهند که همین حالا که ما صحبت میکنیم به تشویق خشونت و شورشهای مسلحانه اقدام میکنند؟ چرا شبکههای اجتماعی که استفاده از کوکتل مولوتوف را آموزش داده و حامی افرادی هستند که از سلاح برای کشتار در ایران استفاده میکنند، علیرغم وجود قرائن روشن، آزادانه در کشورهای آنها مشغول به فعالیت میباشند؟ اینها موضوعات اصلی است که باید در مورد آنها بحث کرد.
بسیاری از تحلیلگران جلسه روز گذشته شورای امنیت سازمان ملل را آبروریزی دیگر برای آمریکا در این نهاد بینالمللی دانستند چراکه بسیاری از کشورهای عضو این شورا ضمن تاکید بر اهمیت رعایت حقوق بشر در ایران و به رسمیت شناختن حق اعتراض از سوی ملت ایران با ادبیات دیپلماتیک خاص خود اعلام کردند که تحولات رخ داده در ایران یک مسئله داخلی است و جایی برای مطرح شدن در شورای امنیت سازمان ملل ندارد. آنها همچنین برخلاف خواستههای آمریکایی ها و با هوشیاری تمام بر لزوم تعهد به برجام تاکید کردند.
پس از پایان این نشست وزیر خارجه کشورمان نیز در ضمن به اشتراک گذاشتن متن سخنان نماینده ایران در سازمان ملل در توئیتی نوشت: شورای امنیت ملل متحد تلاش عریان آمریکا برای انحراف شورا را رد کرد. بیشتر اعضاء بر اجرای کامل برجام و عدم مداخله در امور داخلی دیگران تاکید کردند. یک افتضاح دیگر در سیاست خارجی دولت ترامپ.