به ثمررساندن برند شهر خلاق خوراک دست مایه غفلت‌هایی است که براحتی فرصت پیوستن رشت به شبکه شهرهای خلاق دنیا را از دست گیلان می‌رباید زیرا که آذرماه امسال، زمان بازنگری کارشناسان یونسکو از عملکرد رشت در حوزه حفظ برند شهر خلاق است.

گردشگری در دنیای امروز، از پردرآمدترین صنعت‌هاست. بسیاری از کشورها و شهرهای دنیا با توسعه گردشگری توانسته‌اند به ارتقای سطح درآمدزایی شهر و شهروندان و حتی روستاوندان خود دست یابند .

هرچند در دنیای امروز اشکال گردشگری نیز از معنای قدیم گردشگری‌های انبوه فاصله گرفته و به سمت گردشگری‌های خلاق و تخصصی پیش رفته است، در گوشه و کنار دنیا از هر پتانسیل هر اندازه کوچک و غیرقابل باور به جلب گردشگر بهره می‌برند و از حضور گردشگران درآمد کسب می‌کنند .

یکی از مهمترین انواع گردشگری خلاق، گردشگری غذاست .  خوراکی‌های خوشمزه و ویژه هر منطقه که توانسته‌اند نظر گردشگران را به آن منطقه جذب کرده و علاوه بر تزریق نشاط و شادی، موجب افزایش سطح درآمد و تولید در منطقه موردنظر شوند .

سازمان بین‌المللی آموزشی و فرهنگی یونسکو نیز با الهام از همین خلاقیت‌ها از سال 2009، به دنبال فهرست کردن شهرهایی شده که از خلاقیت در حوزه‌های مختلف از جمله غذا برخوردار هستند و با تمرکز بر شهرهای فوق، مقاصد مشهور غذا را برای گردشگران خلاق و طرفدار این خلاقیت‌ها معرفی می‌کند .

شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان یکی از همین شهرها است . شهری که در سال 94 به جمع شهرهای خلاق دنیا در حوزه خوراک و غذا پیوست و به ثبت جهانی رسید . امتیازی که هیچ شهر دیگر در ایران از آن برخوردار نیست و حتی تعداد شهرهای دنیا که به‌عنوان شهر خلاق خوراک دنیا ثبت شده‌اند نیز بسیار محدود است .

طی چهارسال گذشته پیوستن رشت به شبکه شهرهای خلاق دنیا می‌توانست منجر به اقدامات چشمگیری در معرفی رشت به دنیا و برخورداری از گردشگری و فواید آن شود اما نه تنها مدیریت شهری رشت بلکه سایر دستگاه‌های ذیربط نیز نتوانستند در این حوزه اقدامات قابل‌توجهی انجام دهند. ایجاد آکادمی خوراک، راه‌اندازی رستوران‌های چندملیتی و ورود سرمایه‌گذاران حوزه تولید موادغذایی و عرضه آن‌ها در شهر رشت و استان و همچنین بسیاری اقدامات دیگر که می‌توانست برند شهر خلاق خوراک را به فرصتی برای رشت تبدیل کند، هنوز به ثمر نرسیده است .

اگرچه برخی اقدامات مانند نمایشگاه‌های غذا در سطح کوچک و اعزام سرآشپزهایی از گیلان به نمایشگاه‌های بین‌المللی از جمله اقداماتی است که در سایه شهر خلاق خوراک دنیا تاکنون انجام شده است .

به تازگی در حوزه مدیریت شهری، اقدامی بر سر زبان‌ها افتاده که از سوی شهرداری رشت به شورای این شهر پیشنهاد شده و به نظر می‌آید، می‌تواند یک اقدام چشمگیر در راستای برند شهر خلاق خوراک باشد. این پیشنهاد اجرای خیابان غذا در بافت مرکزی رشت( پیاده راه فرهنگی و هنری) این شهر است .

خیابان‌های غذا یا فوداستریت‌ها از شناخته‌شدهترین خلاقیت‌های گردشگری در سطح دنیا هستند. در همه شهرهای مشهور دنیا از میامی آمریکا گرفته تا هنگ کنگ در آسیا و همینطور شهرهای مشهور گردشگرپذیری چون پاریس از وجود خیابان‌های غذا برخوردارند. خیابان‌هایی که طی آنها، کانکس‌ها یا سازه‌های موقتی دیده می‌شود که فروشنده‌ها جلوی چشمان مردم و گردشگران غذاهای تازه و خوشمزه تهیه و به مردم سرو می‌کنند .

نمونه ایرانی خیابان غذا در شهر اهواز است و مشهورتر از آن، خیابان سی تیر در تهران است که توانسته در کنار باغ ملی این شهر علاوه بر جذب گردشگران داخلی و مردم تهران، نظر و توجه گردشگران خارجی بازدیدکننده از میراث تاریخی باغ ملی را به خود جلب کند .

اما ایجاد خیابان غذا در رشت با مخالفت‌هایی مواجه است . اگرچه مدیر برنامه‌های یونسکو در شهرداری رشت اجرای خیابان غذا در رشت را فرصتی می‌داند که می‌تواند برند شهر خلاق خوراک را در رشت بیشتر و بیشتر به شهروندان و گردشگران معرفی کند .

«فاطمه قدیمی حرفه » توضیح می‌دهد: ایجاد یک مسیر اصلی ویژه غذا در همه شهرهای گردشگرپذیر دنیا یک اصل اساسی برای جذب بیشتر گردشگران است .

مدیر برنامه‌های یونسکو در شهرداری رشت می‌افزاید : برای ورود به این حوزه سرمایه‌گذار وجود دارد و می‌تواند با ساماندهی به روشی جذاب به سرو و فروش غذا در مسیر پیاده راه به عنوان یکی از مراکز گردشگری شهر رشت اقدام کند .

وی بر این عقیده است که پیاده راه فرهنگی هنری رشت محل پیوند فرهنگ و اقتصاد است و از وجود گردشگران داخلی و خارجی در تمام فصول سال برخوردار است لذا بهترین مکان برای اجرای خیابان غذا در رشت محسوب می‌شود .

«مریم گل‌احضار » نیز در این باره می‌گوید: در حال حاضر چند سرمایه‌گذار برای ورود به این حوزه علاقمند هستند اما تا زمانی که شورا مجوز لازم نسبت به لایحه ایجاد خیابان غذا در مرکز شهر را به شهرداری ندهد، نمی‌توان پای سرمایه گذار را برای اجرا به این حوزه باز کرد .

 رییس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری رشت  می‌افزاید : در صورت موافقت شورا با این اقدام، می‌توان فراخوان گسترده‌ای برای ورود سرمایه‌گذار به رشت برای اجرای خیابان غذا منتشر کرد .

با وجود چنین پیشنهادی، لایحه فوق در نود و دومین جلسه شورای رشت مطرح و با استقبال چندانی مواجه نشد .

یکی از معترضین به این لایحه، «رضا رسولی » است. اگرچه وی مدعی است که با راه‌اندازی خیابان غذا مخالف نیست بلکه با ایجاد آن در بافت پیاده راه و همینطور ورود رانت‌های بسیار در اجرای این پیشنهاد از سوی شهرداری مخالف است .

نائب رییس شورای شهر رشت می‌گوید : ایجاد یک خیابان غذا در هسته مرکزی شهر درست نیست و از آنجا که معمولا ساماندهی و مدیریت اقدامات توسط شهرداری با ضعف مواجه است نمی‌توان امیدوار بود که اجرای خیابان غذا یک اقدام موفق در راستای توسعه گردشگری رشت باشد . 

این عضو شورای شهر رشت بر این عقیده است که شاید اجرای خیابان غذا در خیابان‌های دیگر رشت بتواند اقدامی جالب توجه برای گردشگری رشت قلمداد شود اما دست‌های پنهانی وجود دارد که از این فرصت برای رانت‌خواری استفاده می‌کنند .

هرچند رسولی سواستفاده از فرصت ایجاد خیابان غذا در مسیر رانت‌خواری را مطرح می‌کند اما در سخنانش بر این مهم تاکید می‌کند: شاید بتوان با حفظ رویکرد فرهنگی، هنری و تاریخی پیاده راه و مسیرهای منتهی به آن، خیابان غذا را در خیابان دیگری از شهر ایجاد کرد هرچند باید در اجرای آن به موارد مختلفی توجه شود .

به نظر می‌رسد طی چهار سال گذشته انتقادهای جدی به مدیریت شهری رشت و سایر دستگاه‌های متولی حوزه گردشگری وارد است اما همچنان غفلت از برند شهر خلاق خوراک رشت و پیوستن این شهر به شبکه شهرهای خلاق دنیا پابرجاست و اندک اقداماتی که می‌تواند موجب بهره‌مندی از این برند و توسعه گردشگری رشت و گیلان شود نیز همچنان مورد بی‌مهری و دست‌مایه ضعف‌ها و اختلافات متعددی است که در مدیریت شهری رشت به چشم می‌آید .

بااین‌همه، شاید اگر شهر دیگری صاحب این برند طی چهارسال گذشته شده بود، فریاد حسرت‌وار بسیاری در داخل استان در نبود توجه به چنین فرصت‌هایی از سوی شهرهای گیلان به آسمان می‌رسید. هرچند فرهنگ غذاخوردن در خیابان‌های شهری مثل رشت از دیرباز همواره وجود داشته اما هنوز هم بهره‌مندی از این الگو و به ثمررساندن برند شهر خلاق خوراک دست مایه غفلت‌هایی است که براحتی فرصت پیوستن رشت به شبکه شهرهای خلاق دنیا را از دست گیلان می‌رباید زیرا آذرماه امسال، زمان بازنگری کارشناسان یونسکو از عملکرد رشت در حوزه حفظ برند شهر خلاق است .