بیمه‌های درمانی در کشورهایی که کارنامه درخشانی در نظام سلامت دارند، بخش قابل توجهی از اعتبار خود را در حوزه پیشگیری سرمایه‌گذاری می‌کنند تا هم سلامت جامعه را ارتقا داده و هم هزینه‌های آینده خود در حوزه درمان را کاهش دهند.
توجه بیمه‌های درمانی پایه به حوزه پیشگیری، از جمله تفکرات تازه‌ای محسوب می‌شود که بالاخره به نظام سلامت کشورمان وارد شده است. هرچند این مسیر در بسیاری از کشورهایی که در نظام سلامت حرف برای گفتن دارند، پیش از این تجربه شده بود و آثار قابل توجهی در کاهش هزینه‌های حوزه درمان داشت.
در واقع این تفکر می‌گوید که اگر در حوزه پیشگیری پولی هزینه کنید، شما هزینه نکرده‌اید، بلکه سرمایه گذاری کرده‌اید تا از بروز هزینه‌های سنگین در حوزه درمان جلوگیری کنید و علاوه بر پایش سلامتی بیمه شدگان، به شکل غیرمستقیم باعث ارتقای سلامت جامعه شوید.
کاهش هزینه‌های درمان با توجه به پیشگیری
از نظر اقتصاد سلامت وقتی به موضوع پیشگیری توجه می‌کنیم، هزینه‌ها به مراتب ارزان‌تر خواهد بود تا این‌که به حوزه درمان بیماری‌ها برسیم. البته هر کدام از این‌ها در زمان خود اهمیت دارند، اما بحث سر سرمایه گذاری و جلوگیری از هدر رفت منابع است. در حوزه درمان نیز می‌توان با سیاست گذاری‌هایی، از انفجار هزینه‌ها جلوگیری کرد.
علی رضا زالی «رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» در این زمینه به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: به طور مثال اگر بتوانیم با برنامه ریزی منظم، فاکتورهای خطر در زمینه بیماری‌های غیرواگیر را در یک جمعیت کم کنیم، هزینه آن بسیار پایین‌تر از این خواهد بود که این فرد در آینده نیازمند مداخلات پیچیده قلبی و عروقی شود.
از نظر اقتصاد سلامت وقتی به موضوع پیشگیری توجه می‌کنیم، هزینه‌ها به مراتب ارزان‌تر خواهد بود تا این‌که به حوزه درمان بیماری‌ها برسیم. البته هر کدام از این‌ها در زمان خود اهمیت دارند
وی ادامه می‌دهد: سرمایه گذاری در حوزه پیشگیری نقش موثری را در کاهش هزینه‌های آتی خواهد داشت و این یک نگاه مترقی است که در دنیا هم تجربه‌های خوبی در این زمینه وجود دارد. بسیاری از بسته‌های پوشش بیمه‌های درمانی کشورها مربوط به حوزه پیشگیری است و سازمان بیمه سلامت ایران نیز در این زمینه ورود کرده و معاونت پیشگیری ایجاد کرده است.
با توجه به این‌که معاونت پیشگیری در سازمان بیمه سلامت ایجاد شده، با طراحی برنامه راهبردی و تحلیلی برای اقدامات پیشگیرانه و گنجاندن بسته‌های پوشش خدمات بیمه‌ای و استفاده از سایر ظرفیت‌ها می‌تواند راهگشای سایر بیمه‌ها در حوزه پیشگیری باشد.
علی آقامحمدی «عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام» نیز در این رابطه به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: اقتصادی‌ترین اقدام برای بیمه‌ها، ورود به بحث پیشگیری است. بیماری افراد منجر به ایجاد هزینه می‌شود، اما اگر برای پیشگیری هزینه شود، در واقع سرمایه گذاری انجام شده که جلوی هزینه‌های زیادی را خواهد گرفت.
نفع مالی در حوزه پیشگیری تامین شود
یکی از موارد قابل تامل در حوزه پیشگیری این است که باید تعرفه‌های لازم در این زمینه را به شکلی افزایش داد که پزشکان تمایل بیشتری برای اقدامات پیشگیرانه داشته باشند.
حسین قناعتی «رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران» در این زمینه به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: بیمه‌ها رکن اصلی تامین منابع مالی در نظام سلامت هستند. فرض کنید یک بیمار مبتلا به دیابت است و اگر پای دیابتی داشته باشد، ده‌ها میلیون تومان هزینه برای درمان خواهد داشت، اما با پیشگیری و آشکارسازی به موقع بیماری و درمان آن در مراحل اولیه می‌توان جلوی هزینه‌های بسیار سنگین را گرفت.
وی ادامه می‌دهد: این موضوع درباره سکته مغزی، فشار خون، سرطان‌ها نیز صادق است. بنابراین اگر بیمه‌ها تشویق شوند که سهم بیشتری برای پیشگیری اختصاص بدهند، از بسیاری از هزینه‌ها جلوگیری خواهد شد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: به هر حال نفع مالی تعیین کننده خط مشی حرکت افراد است. بسیاری از پزشکان سراغ مباحث مربوط به زیبایی می‌روند، زیرا نفع مالی بیشتری دارد. پزشک عمومی باید به مردم خدمات اساسی بدهد که ما باید آن را هدایت کنیم. در واقع باید کاری کنیم که منافع افراد در جایی باشد که منافع سیستم است. یعنی تعرفه‌های اقدامات پیشگیرانه را خیلی بالا ببریم. زیرا یک دلار سرمایه گذاری در حوزه پیشگیری معادل حدود صد دلار هزینه در حوزه درمان است. اگر تعرفه پیشگیری را سه یا چهار برابر هم کنیم، باز هم نفع برده‌ایم.