دو بانوی هنرمند گیلانی در نمایشگاه و جشنواره صنایع‌دستی ٢٠٢٣ ازبکستان شرکت کردند، آرزوی یکی از آنها ثبت رشت به عنوان شهر جهانی «رشتی‌دوزی» و دیگری که اهل روستای قاسم‌آباد است می‌گوید تلاش کرده این روستای جهانی و رشته کهن «چادرشب‌بافی» را مردم ازبکستان هنرمندان و گردشگران خارجی معرفی کند.

به گزارش نسیم خبر ،  پنجمین اجلاس هیات رییسه منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی و جشنواره و نمایشگاه صنایع دستی مطرح کشورها با حضور سعد القدومی رییس، مشاوران و معاونان مناطق مختلف این شورا در شهرهای تاشکند و خوقند (kokand) ازبکستان برگزار شد.

مریم جلالی دهکردی معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشورمان که معاون دفتر غرب آسیای شورای جهانی صنایع دستی است به همراه شماری از هنرمندان و مدیران دولتی و غیردولتی حوزه صنایع دستی با سفر به تاشکند و خوقند (kokand) در این دو رویداد بین المللی منطقه‌ای شرکت کرد.

بیش از ۳۰۰ صنعتگر و هنرمند صنایع دستی و حدود ۱۰۰ مدیر و مسئول فعال دولتی و غیردولتی در این حوزه، از بیش از ۵۰ کشور از سراسر دنیا به مدت ۱۰ روز در این دو رویداد هنری حضور داشتند. از ایران هنرمندان رشته سفال، منبت و دوخت‌های سنتی نیز در این نمایشگاه شرکت کردند. با دو بانوی هنرمند رشته رشتی‌دوزی و چادرشب‌بافی از استان گیلان درباره این جشنواره در ازبکستان گفت‌وگو کردیم.

آرزویم ثبت جهانی رشتی‌دوزی است

هانیه جوان همت هنرمند رشته رشتی‌دوزی در گفت‌وگو با خبرنگار صنایع‌دستی ایرنا، درباره واکنش هنرمندان و بازدیدکنندگان خارجی از غرفه ایران در جشنواره صنایع دستی ازبکستان اظهار داشت: حضور در این رویداد باعث شد هنر رشتی‌دوزی به هنرمندان کشورهای عضو شورای جهانی صنایع‌دستی (WCC) و مردم این کشور بیشتر معرفی شود، یکی از آرزوهایم ثبت جهانی رشتی‌دوزی و رشت است و در این نمایشگاه تلاش کردم مسیر آن هموار شود.

وی گفت: رشتی‌دوزی یکی از دوخت‌های غنی و زیبای ایرانی است که سابقه آن ۳۳۰ تا ۵۵۰ سال قبل از میلادی می رسد این هنر از صنایع دستی استان گیلان شهر رشت که ثبت ملی شده است؛ رشتی‌دوزی در ‌واقع نوعی قلاب‌دوزی است که با استفاده از نخ ابریشم طبیعی بر روی پارچه ماهوت انجام می شود در این هنر نقوش دارای قواعد و قانون خاصی است.

نمایشگاه در فضای باز به صورت غرفه های کشورها دایر شده است، تبلیغات خوبی در شهر و سراسر کشور انجام دادند، مردم شهر هم برای بازدید می‌آیند، هنرهای خودشان را هم به خوبی تبلیغ می کنند، تقریبا همه جای شهر فروشگاه و نمادی از بخارادوزی دیده می‌شود.

تفاوت بخارادوزی ازبکستان با رشتی‌دوزی

جوان همت گفت: رشتی دوزی هنر منحصر رشت و گیلان است، در کشورهای منطقه ازبکستان نمونه آن نیست، ازبکستانی‌ها بخارادوزی دارند که به رشتی‌دوزی نزدیک شبیه است سبک و ابزار دوخت آن با دوخت های سنتی این کشورها بسیار متفاوت است، بخارا دوزی (از دوخت‌های سنتی ازبکستان) با سوزن انجام می‌شود اما رشتیدوزی با قلاب مخصوص رشتی دوزی است، این تفاوت در سبک و محصول برایشان جالب است

هنرمند دوخت‌های سنتی خاطرنشان مرد: در این چند روز علاوه بر نمایش محصولات رشتی‌دوزی، کارگاه های آموزش رشتی‌دوزی در داخل غرفه ایران (گیلان) برای علاقه‌مندان برگزار کردیم که مورد استقبال قرار گرفت.بسیار خوشحالم که توانستم هنر محلی شهرم و استان‌مان را در یک رویداد بین‌المللی معرفی کنم، البته ما هم با هنر سایر کشورها به ویژه دوخت‌های سنتی آنها آشنا شدیم.

نصب نمادهایی از رشتی‌دوزی در شهر

جوان همت گفت:اگر می خواهیم رشته های هنری کهن را به مردم معرفی کنیم، باید نمادهایی از رشتی‌دوزی را در رشت و یا فروشگاه و غرفه های صنایع دستی، مبادی ورودی شهر جاهایی که مسافران و گردشگران خارجی و داخلی تردد دارند قرار دهیم تا مردم بیشتر با این هنر آشنا شوند.

هنرمند رشته رشتی‌دوزی مردم و مسئولان ازبکستان استقبال و پذیرایی خوبی از هنرمندان کردند، این نوع احترام گذاشتن به هنر و هنرمند ارزشمند است، همه هزینه اقامت و رفت و آمد را پرداخت کردند، حتی یک راهنما در اختیمارمان گذاشتند تا کمک می کند با همه مردم و هنرمندان سایر کشورها هم ارتباط بگیریم. امیدوارم این نوع جشنواره‌ها با حضور هنرمندان کشورهای عضو شورای جهانی صنایع دستی در ایران نیز برگزار شود و همه هنرمندان برتر جهان بیایند و انواع هنرهای سنتی ایران را از نزدیک ببینند.

روستای قاسم‌آباد و چادرشب‌بافی را معرفی کردم

شهره فخرجانعلی قاسم‌آبادی هنرمند رشته چادرشب‌بافی از روستای قاسم‌آباد نیز در جشنواره صنایع دستی خوقند (Kokand) در ازبکستان گفت: چادرشب بافی رشته از نساجی سنتی در ایران و استان گیلان است که در روستای قاسم‌آباد پیشینه کهن تا حدود ۲۰۰۰ سال قبل دارد، چادرشب به سبک طرح برجسته و بافت طرح‌های اصیل تهیه می‌شود و نمایشگاه ازبکستان فرصت مغتنمی است تا این رشته را به همه هنردوستان دنیا معرفی کنیم.

وی افزود: ما معمولا در نمایشگاه‌های داخل ایرانی با اجرای زنده و کارگاه آموزشی، تجربه بافت و تفاوت سبک بافت چادر شب با سایر دوخت‌های سنتی را ارائه می‌کنیم، خیلی هم مورد توجه و استقبال قرار می‌گیرد، اما اینجا در خوقند (Kokand)امکان برگزاری کارگاه آموزشی میسر نشد، ولی با تصاویر و فیلم توانستیم سبک بافت چادرشب را برای بازدیدکنندگان توضیح دهیم.

فخرجانعلی گفت: تلاش کردم در این رویداد هنرمندان سایر کشورها را با هنر چادرشب‌بافی و روستای قاسم‌آباد بیشتر آشنا کنم، حتی شرایط توسعه کسب و کار برای تولیدکنندگان صنایع‌دستی گیلانی را فراهم کنم.

سبک چادرشب‌بافی برای خارجی‌ها جذاب بود

وی خاطرنشان کرد: سبک بافت چادرشب‌بافی برای هنرمندانی که در زمینه پارچه‌بافی تخصص داشتند و در نمایشگاه ازبکستان حضور داشتند بسیار جذاب و جالب بود، برخی دست‌بافته‌های سنتی مانند داری‌بافی یزد که شبیه چادرشب هستند، در ازبکستان بسیار رواج دارند در سبک‌های مختلف و تنوع وسیع تولید می‌شوند ولی یک تفاوت بزرگ دارند، به سبک چادرشب قاسم آباد که تبادل با پود اضافه است و پارچه لطیف و ظریف است، تولید نمی‌شود.

هنرمند قاسم آبادی گفت: عزت و احترامی که ازبکستانی به هنرمندان صنایع‌دستی گذاشتند عالی بود، همه هزینه‌های سفر را تقبل کردند، با روی باز از ما پذیرایی و میزبانی کردند، امیدوارم ما هم بتوانیم جشنواره‌ای مانند جشنواره خوقند در ایران با حضور هنرمندان داخلی و دعوت از هنرمندان صنایع دستی جهان برگزار کنیم، تا علاوه بر هنر ایرانی، میهمان‌نوازی و هنردوستی ایرانیان را که زبانزد همه جهان است، نمایش دهیم.