رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور با اشاره به اهمیت حضور صیادان محلی در حفظ و نگهداری ماهیان بومی تالاب انزلی گفت: طی چند سال اخیر همکاری صیادان محلی را در پروژه‌های تکثیر ماهیان بومی تالاب انزلی مانند سوف حاجی طرخان و کپور تالابی که از ماهیان بومی با ارزش اقتصادی تالاب انزلی هستند وطی دهه‌های اخیر جمعیت شان رو به کاهش بوده را شاهد بوده‌ایم.

محمد صیاد بورانی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه جوامع محلی و تشکل‌های مردم نهاد می‌توانند در زمینه تکثیر گونه‌های بومی تالاب انزلی بسیار یاری کننده باشند، اظهار کرد: همانگونه که در بحث مقابله با گونه مهاجم سنبل آبی، بومیان منطقه و تشکل های مردمی در برداشت این گیاه مهاجم در کنار دستگاه های اجرایی استان بسیار کمک کردند، در خصوص تهیه و تامین مولدین ماهیان بومی تالاب انزلی با هدف حفظ و بازسازی ذخایر گونه های مذکور نیز می توانند کمک‌ کننده باشند.

صیاد بورانی تصریح کرد: در سالهای پیشین نمونه هایی از همکاری سازنده جامعه صیادان محلی در  تهیه و تامین ماهیان مربوط به پروژه تکثیر ماهی سوف حاجی طرخان که از ماهیان با ارزش  اقتصادی و بومی تالاب انزلی است؛ همچنین دستیابی به زیفن تکثیر ماهی اسبله و کپور تالابی را با کمک پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی کشور و مرکز حفظ و بازسازی ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت شاهد بودیم.

وی افزود: بنابراین در بحث حفظ ذخایر آبزیان و حل معضلاتی که در این رابطه وجود دارد جوامع محلی در کنار دستگاه‌های تحقیقاتی و اجرایی می‌توانند موجب هم‌افزایی شده و به بهبود شرایط و پیشبرد اهداف بازسازی ذخایر کمک کنند.

صیاد بورانی تاکید کرد: احیای تالاب انزلی و حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری بومی آن از اهمیت بسیاری برخوردار است همه دستگاه‌های متولی در این زمینه باید با تمام توان در این مسیر، هم اندیشی و همکاری داشته باشند.

وی افزود: پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور در گیلان نیز به عنوان یکی از اعضای کمیته احیای تالاب انزلی است و در حال حاضر ۱۰ ایستگاه در مناطق مختلف تالاب تعیین شده که همکاران بخش اکولوژی منابع آبی، نمونه برداری‌های منظم ماهانه از این ایستگاه‌ها را انجام می دهند و اطلاعات به دست آمده را در اختیار دستگاه متولی که سازمان حفاظت محیط زیست است قرار می‌دهند.

رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور با اشاره به اینکه این نمونه‌برداری‌ها در راستای بررسی وضعیت زیستمندان گیاهی و جانوری تالاب انزلی است، تصریح کرد: این نمونه برداری‌ها در خصوص بررسی‌های زیستی از جمله پلانکتون‌های سطوح مختلف آب، کفزیان، شناسایی و پراکنش ماهیان و سایر آبزیان (صدف آنادونت و ...) که در بستر تالاب هستند انجام می‌شود؛ همچنین بر روی وضعیت مکان های مناسب تولید مثلی ماهیان اقتصادی نیز کارهایی صورت گیرد.

وی با تاکید به این نکته که  بررسی‌های گیاهی در بخش‌های مختلف تالاب نیز در دستور کار قرار دارد، افزود: این مطالعات در خصوص گیاهان مختلف از گیاهان ماکروفیت و همچنین میکروجلبک‌های داخل آب است که پایش و رصد می‌شود.

رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور گفت: در همین راستا بررسی‌های غیر زیستی از جمله فاکتورهایی مانند اکسیژن، دما، ph ،دی اکسیدکربن، کلروفیل a و سایر پارامترها نیز توسط محققین پژوهشکده در مناطق مختلف تالاب اندازه‌گیری و پایش می‌شود و بصورت گزارش در اختیار سازمان محیط زیست قرار می گیرد.

صیاد بورانی با بیان اینکه طی چند دهه اخیر با توجه به تغییراتی که در تالاب شاهد هستیم تنوع زیستی آبزیان این اکوسیستم نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده، تصریح کرد: از جمله گونه‌هایی که درحال حاضر در تالاب انزلی وجود ندارد شاه میگوی آب شیرین را می‌توان نام برد یا ماهی اسبله که فراوانی آن در تالاب انزلی بسیار کاهش یافته، ماهیان با ارزشی مانند سَس ماهی سرگنده به ندرت مشاهده می‌شود و در مقابل گونه‌های غیر بومی مانند کاراس و تیزکولی به لحاظ فراوانی غالب هستند.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی‌هایی که با کمک اداره کل شیلات گیلان و سازمان حفاظت محیط زیست از گذشته تاکنون در جهت احیا و حفظ ماهیان بومی تالاب بین‌المللی انزلی انجام شده، اشاره کرد و گفت: از جمله این اقدامات می توان به دستیابی به دانش فنی تکثیر و تولید ماهیان بومی تالاب انزلی توسط پژوهشکده و تکثیر و تولید سالیانه ماهیان بومی همچومن ماهی سوف حاجی طرخان، ماهی کپور تالابی، لای ماهی و ... توسط کارشناسان اداره کل شیلات استان گیلان اشاره کرد.

صیاد بورانی با بیان اینکه مرکز حفظ و ذخایر ژنتیک شهید انصاری رشت نیز در خصوص مطالعات احیای گونه‌های بومی تالاب انزلی بسیار با پژوهشکده همکاری دارد، تصریح کرد: این مرکز هر ساله تعداد زیادی از بچه ماهیان حاصل از تکثیر مولدین را با کمک سازمان حفاظت محیط زیست در تالاب بین المللی انزلی رهاسازی می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در سالیان پیشین تحقیقاتی در مورد مطالعات دستیابی به  زی‌فن تکثیر ماهی کپور تالابی و همچنین ماهی سوف حاجی طرخان داشتیم، تاکید کرد: پیشنهاد راه‌اندازی بانک ژن زنده گونه‌های آبزیان تالاب انزلی در یک سایت یا مکان به مسئولین استانی و کشوری ارائه شده است تا بتوانیم از طریق اداره شیلات گیلان یا پژوهشکده آبزی پروری و مراکز حفظ و بازسازی ذخایرژنتیکی آبزیان و همچنین با همراهی سازمان محیط زیست، گونه‌های تالاب را به عنوان بانک زنده حفظ کنیم تا این‌ گونه ها بتوانند به عنوان یک میراث زنده برای نسل های آتی باقی بمانند.

صیاد بورانی تصریح کرد: البته با توجه به وظایف سازمانی و مسئولیت های تعریف شده طی همکاری های مشترک در سالیان اخیر گونه‌هایی از ماهیان بومی تالاب انزلی و سواحل دریای کاسپین در مرکز بازسازی ذخایر ژنتیکی ماهیان استخوانی شهید انصاری رشت و تعدادی از گونه ها از جمله ماهی سوف حاجی طرخان، سوف سفید، کپور تالابی، ماهی سفید و ماهی سس در این پژوهشکده نگهداری می شوند.

وی افزود: اما این پیشنهاد باید در قالب یک طرح جامع مصوب شود که تحقق این امر نیازمند تخصیص اعتبارات ویژه است که در صورت تصویب و تامین بودجه های لازم بتوانیم این گونه‌ها را تکثیر و بر اساس ظرفیت تالاب رهاسازی کنیم.

رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب‌های داخلی کشور در خاتمه با تاکید بر اینکه فقط رهاسازی ملاک موفقیت در بازسازی ذخایر نیست عنوان کرد: باید بهبود شرایط زیستی گونه ها نیز مدنظر قرار گیرد تا گونه‌ های رهاسازی شده بتواند به حیات در محیط تالاب ادامه دهند.