دومین روز سفر سیدابراهیم رئیسی به نیویورک آمریکا برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحددر حالی به پایان رسید که صبحش با مصاحبت اروپاییها آغاز شد، ظهرش در دیدار با مقامات پاکستان و بولیوی گذشت و عصرش به همکلامی با نخستوزیر عراق انجامید و در شامگاه بازهم یک دیدار اروپایی این روند را تکمیل کرد. گفتوگوهای ششگانهای که در سه محور خلاصه میشوند: مذاکرات هستهای، همکاریهای تجاری و افزایش تأثیرگذاری منطقهای.
آغازگر برنامههای روز دوم حضور رئیسجمهوری اسلامی ایران در نیویورک، دیدار او با امانوئل مکرون رئیسجمهوری فرانسه بود که بنا به اعلام کاخ الیزه، پیش از دیدار مکرون با جو بایدن رئیسجمهوری آمریکا صورت میگرفت و در حالی انجام میشد که هنوز تلاشهای دیپلماتیک تهران و واشنگتن برای حلوفصل مسائل باقیمانده سر راه احیای توافق در جریان مذاکرات وین، به نتیجه ملموسی منتهی نشده است.
تضمین بدهید و قید پروندههای پادمانی را بزنید
رئیسی در دیدار با همتای فرانسوی خود با تأکید بر اینکه ایران آماده دستیابی به یک توافق عادلانه و پایدار است، لازمه حصول این توافق را تضمینهای اطمینانبخش و بستهشدن پروندههای پادمانی ایران خواند و گفت: سطح همکاریها و روابط ایران و فرانسه قابل ارتقاء است ضمن اینکه اروپا باید در عمل نشان دهد که سیاستهای مستقل دارد و تابع خواست و سیاست آمریکا نیست. او هم خروج آمریکا از برجام و نقض تعهداتش را به مکرون یادآور شد و هم از بدقولی اروپاییها در انجام تعهدات برجامیشان به نفع اقتصاد ایران گفت و افزود: با وجود خروج یکجانبه آمریکا از توافق و خسارات ناشی از آن، خواسته جمهوری اسلامی برای دریافت تضمینهای اطمینانبخش یک خواسته کاملاً معقول و منطقی است. جملهای که با تاکیدات بعدی رئیسجمهوری در باب «مفتوحماندن پروندههای ایران در آژانس» کامل شد و این دو را مانع جدی دستیابی به توافق خواند و ادامه داد: رویکرد آژانس به مسائل باید فنی و به دور از فشارها و القائات دیگران باشد و ما معتقدیم بدون مختومهشدن پروندههای ایران، دستیابی به توافق امکانپذیر نیست.
امانوئل مکرون هم در واکنش، پیشنهادهایی برای مذاکرات جاری مطرح و اذعان کرد: این یک واقعیت است که در شرایطی که آژانس، عمل به تعهدات از طرف ایران را به طور کامل اعلام کرد، آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و طرفهای اروپایی هم نتوانستند به تعهدات خود مبنی بر استفاده ایران از منافع اقتصادی توافق عمل کنند. او بر استمرار کار برای پیشرفت در توافق هستهای اشاره کرد و گفت: ایران و آژانس با همکاری یکدیگر قادر به حل پروندههای موجود هستند و ما در این زمینه فشار سیاسی به آژانس وارد نخواهیم کرد. مکرون در پایان این دیدار از رئیسی برای سفر به فرانسه دعوت کرد و افزود: میتوانیم در گسترش روابط دوجانبه و مسائل اقتصادی و منطقه همکاریهای خود را افزایش دهیم.
تحریمها جلوی ما را نمیگیرد
برنامه دیدارهای رئیسجمهوری با ملاقات «شارل میشل» رئیس شورای اتحادیه اروپا که در هتل محل اقامت رئیسی انجام شد، ادامه یافت. رئیسجمهوری در این گفتوگو بازهم پای اعمال تحریم علیه ایران را پیش کشید و آن را اقدامی ضدانسانی و ناقض حقوق بشر خواند و گفت: تحریم ایران نقض ناروای حقوق ۸۰ میلیون ایرانی و از مصادیق جدی نقض حقوق بشر است. او موضوع مذاکرات هستهای را نیازمند ارائه تضمینهای اعتمادآفرین دانست و یادآور شد: این آمریکاییها بودند که از توافق خارج شدند و از سوی دیگر کشورهای اروپایی نیز به تعهدات خود در قبال ایران عمل نکردند، بنابراین ایران حق دارد که تضمینهای اعتمادآور مطالبه کند. رئیسجمهوری از جمله مصادیق این تضمینهای اعتمادآور را حلوفصل مسائل پادمانی عنوان کرد و از رئیس شورای اتحادیه اروپا پرسید: اگر مسائل پادمانی حل نشود چه تضمینی وجود خواهد داشت که در فردای توافق دوباره سه کشور اروپایی اقدام به پیشنهاد و پیگیری صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران نکنند؟ بنابراین مطالبات ایران برای حل مسائل پادمانی کاملاً منطقی است. هرچند تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران ما را متوقف نکرده و نخواهد کرد و روند رشد و پیشرفت کشورمان را با قوت ادامه خواهیم داد.
طرح برخی مباحث از جمله مسئله فلسطین و اوضاع افغانستان و مشکلات مردم یمن هم بخشهای دیگر سخنان رئیسجمهوری در این دیدار را تشکیل میدهد که با استقبال شارل میشل مواجه شد و دیدگاههای رئیسی درقبال وضعیت افغانستان و شکلگیری دولتی فراگیر را الهامبخش دانست. رئیس شورای اروپا همچنین تاکید کرد که با نظر رئیس جمهور کشورمان درباره عدم استفاده از موضوع حقوق بشر به عنوان یک ابزار سیاسی کاملاً موافق است و گفت: اتحادیه اروپا تلاش کرده با نزدیک کردن نظرات زمینه را برای احیای توافق هستهای فراهم کند و در این مسیر موضوع تحریمها علیه ایران را همواره به عنوان یکی از نگرانیهای جدی جمهوری اسلامی لحاظ کرده است.
گزارش الکاظمی از وضعیت عراق به رئیسی
دیدارهای نوبت ظهر با حضور شهباز شریف نخست وزیر پاکستان در هتل محل اقامت رئیسی آغاز شد که در آن هر دو طرف بر افزایش دیدارها و رایزنیهای مقامات دو کشور و تاثیر سازنده آن بر گسترش همکاریها و ارتقای سطح روابط میان ایران و پاکستان تاکید کردند. در ادامه دیدارها لوئیس آرسه رئیسجمهوری بولیوی هم در ملاقات خود با رئیسی خواستار تداوم و تعمیق همکاریها شد، دیدگاهی که از سوی رئیسجمهوری ایران نیز با این جملات مورد تاکید قرار گرفت: وزیر امور خارجه ایران موظف است کمیسیون مشترک همکاریهای دو کشور را فعال کند. همچنین نتیجه این همکاریها باید برای هر دو کشور محسوس و عملیاتی باشد.
میهمان بعدی رئیسی مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق بود که با ارائه گزارشی از آخرین وضعیت سیاسی کشورش، از حسن نیت و تلاشهای دولت جمهوری اسلامی ایران برای افزایش همکاریها با عراق نیز قدردانی کرد. رئیسجمهوری نیز در این دیدار ابراز امیدواری نسبت به سریع روند سیاسی در عراق با تفاهم و گفتوگو برای تشکیل دولتی مقتدر ، به سخنان نخستوزیر عراق درباره لزوم تسریع در تکمیل پروژه مسیر ریلی بصره به شلمچه اشاره کرد و گفت: رفع گره کوچک این پروژه و تکمیل سریعتر آن نتایج و دستاوردهای عظیمی در گسترش تعاملات و همکاریهای دوجانبه و نیز تسهیل تردد زائران به اماکن مقدسه دو کشور خواهد داشت. او در ادامه با قدردانی از حسن نیت و تلاشهای دولت عراق و شخص نخستوزیر این کشور برای بهبود روابط کشورهای منطقه با یکدیگر و از جمله ایران و عربستان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران از اصلاح روابط با عربستان استقبال میکند اما اصرار داریم که این روند بر اساس توافقات و تفاهمات انجامشده در گفتوگوهای مسئولان دو کشور در عراق پیش برود.
آمریکا برای جبران رفتارهای گذشته جدیت به خرج دهد
شامگاه دومین روز سفر به نیوریوک برای رئیسجمهوری با حضور گای پارملین همتای سوئیسی او در محل اقامتش گذشت که در آن بر افزایش همکاریهای تجاری و اقتصادی و بخصوص تسهیل روابط پولی و بانکیِ دو کشور تاکید شد. دیداری که البته از طرح موضوع مذاکرات هستهای هم خالی نماند و رئیسجمهوری مشکل قضیه هستهای را تصمیم نگرفتن آمریکاییها دانست و گفت: ما میز مذاکره را ترک نکرده و برای یک توافق خوب و عادلانه آمادهایم، اما با توجه به سابقه آمریکا، مطالبه جمهوری اسلامی برای دریافت تضمین پایداری توافق، مطالبهای کاملاً منطقی است.
رئیسی با اشاره به اینکه دولت کنونی آمریکا مدعی مخالفت با تصمیمهای دولت قبل، و بازگشت به توافق است، گفت: ما تاکنون رفتار عملی و جدی که نشانه جبران رفتارهای گذشته و رفع تحریمهای ظالمانه باشد، مشاهده نکردهایم.
در مقابل ظلم و تجاوز به حقوق انسانها حساس باشیم
جز برگزاری این دیدارها سیدابراهیم رئیسی در نشستی با حضور رهبران ادیان الهی نیز حاضر شد و در سخنان خود با تأکید بر ضرورت توجه رهبران و پیروان ادیان الهی به مساله عدالت و مقابله با بیعدالتی در جهان، افزود: اگر میخواهیم عصرها و نسلها به دین گرایش پیدا کنند، باید در مقابل ظلم و تجاوز به حقوق انسانها حساس باشیم. دین اسلام برای این منظور راهکاری مترقی به نام امر به معروف و نهی از منکر اندیشیده است که به نوعی ضمانت اجرای دین در جامعه محسوب میشود. این اصل مهم در اسلام، یک نظارت اجتماعی به خصوص نسبت به سیاستمداران، صاحبان قدرت و ثروت است.