راه آهن رشت -کاسپین حلقه نهایی اتصال کریدور شمال- جنوب که بر اساس وعده‌ها قرار بود حدود سه سال پیش به بهره برداری برسد همچنان در ایستگاه وعده های مسئولان و تخصیص اعتبار بلاتکلیف مانده است.
پروژه راه آهن رشت-انزلی- کاسپین به عنوان حلقه مفقوده زنجیره تأمین کالا و توسعه اقتصادی منطقه با اتصال ایران به کریدور شمال- جنوب محسوب می‌شود و با توجه به وضعیت نامطلوب جاده‌های کشور و همچنین هزینه بالای حمل و نقل جاده‌ای، در صورت توسعه حمل و نقل ریلی، می‌توان شاهد فعالیت نوین لجستیکی در گلوگاه‌های اقتصادی بود به نوعی که در صورت اتصال بندر کاسپین به راه آهن سراسری علاوه بر ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد منطقه این بندر می‌تواند به عنوان یک بندر نسل سوم در کریدور شمال-جنوب نقش آفرینی کند.
پانزدهم اسفند ماه سال ۹۷ بود که با حضور رئیس جمهور سابق راه‌آهن قزوین- رشت به‌طول ۱۶۴ کیلومتر و در هشت قطعه و با هزینه هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید و مرکز استان گیلان رسماً به شبکه راه آهن سراسری کشور متصل شد. بهره‌مندی مردم، صنایع و کارخانجات گیلان از مزایای حمل و نقل ترکیبی، احداث بخش مهمی از کریدور ریلی شمال- جنوب، افزایش ضریب امنیت سفرها، رونق اقتصادی و اجتماعی منطقه و همچنین کمک به رونق صنعت گردشگری گیلان از مهمترین اهداف اتصال به شبکه ریلی برای این استان اعلام شد.
۳۱ خرداد ماه امسال خبری روی خروجی یکی از خبرگزاری‌های مطرح کشور با عنوان «حرکت اولین قطار بین المللی باری چین به مقصد ایران» منتشر شد. شاید دیدن این تیتر چیز جدیدی نباشد اما زمانی که متن را مطالعه می‌کنید متوجه می‌شوید که این قطار قرار است با گذشتن از گذرگاه هورگوس در منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ، قزاقستان و دریای خزر به بندر انزلی ایران وارد شود.
شاید باز هم مطالعه این بخش از متن خبر عادی باشد اما برای کسانی که می‌دانند هنوز هیچ خط ریلی تا بندر انزلی و کاسپین کشیده نشده و این مسیر ریلی در پیچ و خم وعده‌های عملی نشده توقف کرده و با وجود مصاحبه‌های مختلف و نقل قول‌های فراوان از سوی متولیان و مسئولان امر که قرار بود در دولت گذشته به بهره برداری برسد پیشرفت آن‌چنانی نداشته عجیب و سوال بر انگیز باشد.
با توجه به اینکه بر اساس اخبار دریافتی از منبع موثق برخی از رسانه‌های خارجی نیز درخواست صدور مجوز برای تهیه خبر و تصویر از ورود این قطار به انزلی را داده بودند دفتر خبرگزاری مهر در استان گیلان بر آن شد تا ضمن بازخوانی وعده‌های مسئولان از وضعیت فعلی این پروژه گزارشی تهیه کرده و با مسئولان و متولیان امر گفتگویی انجام دهد.
نگاهی به چند سال گذشته و وعده‌های محقق نشده
«خیرالله خادمی» معاون وزیر راه و شهرسازی دولت تدبیر و امید در مراسم افتتاح خط ریلی قزوین - رشت ضمن ارائه گزارشی، خبر از انعقاد تفاهم نامه با منطقه آزاد انزلی برای اتصال ریل به بندر کاسپین داد و گفت: در راستای تکمیل مسیر ریلی کریدور شمال -جنوب و اتصال بنادر کاسپین، انزلی و آستارا به راه آهن سراسری در گام اول تفاهم نامه‌ای با منطقه آزاد انزلی برای مشارکت در ساخت راه آهن و اتصال آن به بندر کاسپین به امضا رسیده و راه آهن رشت به انزلی به طول ۴۰ کیلومتر و در مدت دو سال و نیم آینده به بهره برداری می‌رسد.
وی افزود: بر اساس تفاهم نامه همکاری مشترک منطقه آزاد انزلی و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، در این سفر، طرفین در خصوص ساخت خط اتصال راه آهن رشت- انزلی- کاسپین به طول ۱۰ کیلومتر در محدوده این منطقه توافق کرده‌اند.
بهره برداری از مسیر ریلی رشت- انزلی- کاسپین در سال ۹۹
با وجود گذشت سه سال و چهار ماه معادل ۱۲۲۰ روز از افتتاح راه آهن رشت و وعده‌های معاون رئیس جمهور و همچنین معاون وزیر راه و شهر سازی دولت قبل، نه تنها اتصال بندر کاسپین به راه آهن سراسری محقق نشده بلکه مشاهدات میدانی نشان می‌دهد علی رغم ادعای مسئولان گیلان مبنی بر پیشرفت بیش از ۷۰ درصدی این مسیر ریلی، این پروژه تا کنون کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت داشته و قطار رشت به کاسپین همچنان در کریدور ادارات سوار بر ریل تأمین منابع، مصالح و اعتبارات سرگردان است.
«محمدباقر نوبخت» رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت قبل، ۲۳ فروردین سال ۹۸ در مصاحبه‌ای با تاکید بر اهمیت اتصال راه آهن رشت به بنادر انزلی، کاسپین و آستارا وعده داده بود که سال آینده مردم با قطار به انزلی سفر می‌کنند.
وی با اشاره به برنامه ریزی های انجام شده و استفاده از پیمانکاران قوی برای اتصال مسیر ریلی رشت به انزلی از سهولت کار در این مسیر ۴۰ کیلومتری نسبت به راه آهن قزوین - رشت سخن گفت و تنها مشکل بر سر راه این پروژه را استملاک اراضی دانست و خبر از تأمین اعتبار ۴۰ میلیارد تومانی برای تملک این زمین‌ها داده بود.
نوبخت همچنین گفته بود که اتصال راه آهن رشت به بنادر کاسپین، انزلی و آستارا نیازمند ۱۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است که دولت، قرارگاه خاتم و همچنین جمهوری آذربایجان به صورت مشترک در این پروژه مشارکت می‌کنند و نگرانی از نظر تأمین منابع مالی و همچنین تجهیزات برای این پروژه وجود ندارد و تکمیل مسیر ریلی کریدور شمال جنوب می‌تواند اقتصاد منطقه را تحول کند.
پیشرفت ۸۵ درصدی به گفته مسئولان
شنیدن صدای سوت قطار در بندر کاسپین تا قبل از سال ۱۴۰۰
«خیرالله خادمی» در اظهار نظر دیگری در آذر ماه سال ۹۸ بهره برداری از خط ریلی بندر کاسپین را به نفع اقتصاد کشور دانست و گفت: با توجه به توافقنامه‌های منعقد میان دو سازمان منطقه آزاد و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در خصوص ساخت راه آهن از مجتمع بندری کاسپین تا ایستگاه پیربازار رشت، عملیاتی شدن این پروژه، مسیر ترانزیتی ریلی جدیدی میان بنادر شمالی و جنوبی کشور ایجاد کرده و این مسیر به یکی از مهمترین مسیرهای ریلی کشور تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت بین المللی این مسیر ریلی به عنوان حلقه اتصال کریدور شمال- جنوب، ادامه داد: با توجه به تأکیدات رئیس جمهور وقت باید تا پیش از سال ۱۴۰۰ مجتمع بندری کاسپین به شبکه ریلی کشور متصل شود تا زمینه ایجاد مسیر جدید ریلی میان دریای خزر و بنادر جنوبی ایران در خلیج فارس فراهم آید.
تعویق ۳ ماهه در شنیدن صدای سوت قطار در انزلی این بار تا پایان عمر دولت
«ارسلان زارع» استاندار سابق گیلان نیز دی ماه سال ۹۹ از شنیدن صدای سوت قطار بعد از سال ۱۴۰۰ و قبل از پایان عمر دولت تدبیر و امید خبر داد و با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۷۵ درصدی قطعه‌های شش و هفت راه آهن رشت - انزلی- کاسپین، گفت: علاوه بر ۵۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته در ماه گذشته ۷۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیز به این پروژه تزریق شده و نگرانی از بابت موضوعات مالی وجود ندارد.
وی تأمین مصالح و شرایط اقلیمی و جغرافیایی را از جمله دشواری‌های پیش روی اجرای این پروژه عنوان کرد و افزود: بررسی‌های صورت گرفته حاکی از نیاز پروژه به حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار مترمکعب خاک و مصالح است که پیش بینی‌های لازم انجام شده است.
افتتاح به سال ۱۴۰۱ موکول شد
در جریان سفر هیئت دولت به گیلان در بهمن ماه سال گذشته وزیر راه و شهر سازی در حاشیه بازدید از مجتمع بندری انزلی، اظهار کرد: در صورت تخصیص ۷۵۰ میلیارد تومان اعتبار به طرح راه آهن رشت به انزلی، این راه آهن اواخر سال آینده به بهره برداری می‌رسد.
رستم قاسمی در خصوص روند پروژه‌های استان گیلان، گفت: یکی از مشکلاتی که در گذشته بوده و همچنان نیز ادامه دارد مسائل اعتباری است که در صورت رفع آن در بخش راه آهن و راهداری تحول خوبی ایجاد می‌شود.
وقتی مدیران گیلان توپ پاسخگویی را در زمین هم می‌اندازند
با توجه به اهمیت استراتژیکی و بین المللی اتصال راه آهن رشت به بنادر انزلی و کاسپین و آستارا به عنوان حلقه تکمیل کننده مسیر ریلی کریدور شمال- جنوب خبرنگار مهر برای اطلاع از آخرین وضعیت این مسیر ریلی با متولیان و مسئولان امر در استان گیلان تماس گرفت. در گام نخست تلاش شد تا با مدیرکل راه و شهرسازی استان گیلان صحبت شود که دفتر وی طی تماسی اعلام کرد این موضوع ربطی به این اداره کل ندارد.
در گام بعدی تلاش کردیم تا با سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان گفتگویی انجام دهیم که وی نیز ضمن معطلی چند روزه خبرنگار مهر را برای دریافت پاسخ به یکی از مدیران این معاونت پاس داد و او نیز متولی اصلی این پروژه را شرکت ساخت و توسعه استان گیلان عنوان و خواست که برای دریافت پاسخ با مسئولان این شرکت تماس بگیریم.
پس از یک هفته سماجت و عدم پاسخگویی «محمد پردل نژاد» مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه استان گیلان، «علی ناهد» مدیر پروژه خط ریلی رشت- انزلی در مقام پاسخگویی برآمد. هر چند که پاسخ‌های وی نیز آن چیزی نبود که خبرگزاری مهر به دنبال آن بود.
۱۸۰ میلیارد تومان مطالبات معوقه پیمانکار روی میز مدیران
وی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تا کنون هیچ گونه اعتباری برای پروژه راه آهن رشت-کاسپین تخصیص نیافته است، اظهار کرد: اسناد حدود ۱۸۰ میلیارد تومان مطالبات معوقه پیمانکاران این پروژه بر روی میز مدیران استان است.
علی ناهد با اشاره به پرداخت ۲۰۰ میلیارد تومان از اعتبارات مصوب سفر ریاست جمهوری به گیلان در سال گذشته، گفت: ۴۰۰ میلیارد تومان دیگر باقیمانده و با توجه به افزایش قیمت مصالح مورد نیاز نباید تخصیص اعتبار راه آهن به فردا موکول شود.
مدیر پروژه خط ریلی رشت- انزلی اضافه کرد: اگر همین امروز اعتبار مورد نیاز این پروژه تزریق شود تا شهریور ماه سال جاری قطار به ایستگاه پیر بازار می‌رسد.
وی همچنین گفت: در صورت تأمین اعتبار تا پایان سال ۱۴۰۱ مردم می‌توانند صدای سوت قطار را در بندر کاسپین بشنوند.
حال باید دید که مسیر ریلی رشت- انزلی- کاسپین که طی همه این سال‌ها در ایستگاه وعده‌های عملی نشده مسئولان متوقف شده چه زمانی از ایستگاه وعده حرکت و به ایستگاه بهره برداری می‌رسد و مردم استان گیلان چه زمانی صدای صوت قطار در این مسیر ریلی را می‌شنوند.