یک دکترای جامعه شناسی، با بیان اینکه استان گیلان در وضعیت سالخوردگی شدید به سر می برد، عنوان کرد: اگرچه نرخ باروری کل ۱.۸ درصد است، این رقم در گیلان حدود یک است که نصف باروری کل می باشد لذا به سالخورده ترین جمعیت کشور تبدیل شدیم.
دکتر محمدامین کنعانی با اشاره به وضعیت جمعیت کشور و استان گیلان از گذشته تاکنون، اظهار کرد: استان های شمال کشور از جمله گیلان و مازندران و حتی گلستان از گذشته یکی از بهترین مناطق کشور برای سکونت بودند؛ البته سرزمین پهناور ایران دارای مناطق خوش آب و هوای فراوان است، اما شمال کشور وضعیت خاص اقلیمی دارد.
وی با بیان اینکه تغییر وضعیت معیشتی مردم موجب افزایش جمعیت شد، تصریح کرد: استان های شمالی در دهه های ۲۰ تا ۴۰ جزو اولین مراکزی بودند که جمعیت آنان به واسطه شرایط مطلوب زندگی افزایش یافت. همچنین برخی اقدامات پزشکی و بهداشتی موجب افزایش شانس زنده ماندن نوزادان شد که همین مسئله به رشد جمعیت کشور شتاب داد.
این دکترای جامعه شناسی، با اشاره به زنده ماندن انبوهی از کودکان در دهه های ۳۰ و ۴۰، عنوان کرد: این کودکان روند رشد جمعیتی سریع را در جامعه ایرانی موجب شدند و لذا در دومین سرشماری ایران که در سال ۱۳۴۵ انجام شد، رشد جمعیتی ما به ۳.۱ درصد رسید، یعنی جمعیت کشور در عرض ۲۵ سال بعد می توانست دو برابر شود که این امر نگرانی هایی را برای دولتمردان و خانواده ها به وجود آورد.
کنعانی، با بیان اینکه رشد جمعیت در دهه های ۵۰ و ۶۰ نیز ادامه یافت، گفت: به واسطه شرایط بعد از انقلاب و دوران جنگ شاهد رشد جمعیتی ۳.۹ بودیم و جمعیت در سرشماری سال ۱۳۶۵ به حدود ۵۰ میلیون رسید که نشان می داد در کمتر از بیست سال آینده این جمعیت دو برابر خواهد شد و لذا چاره ای جز اجرای سیاست های جمعیتی وجود نداشت.
وی با اشاره به درک دولتمردان و خانواده های از وضعیت جمعیتی موجود، اضافه کرد: بر این اساس کاهش باروری و زاد و ولد در خانواده ها اتفاق افتاد و تداوم این روند موجب شد در سرشماری سال ۱۳۸۵ و سپس ۱۳۹۵ به وضعیت جمعیتی کنونی برسیم؛ البته هنوز رشد جمعیت در کشور وجود دارد و معادل ۱.۲۴ درصد است که نشان می دهد از بابت رشد جمعیت مشکلی نداریم، اما آنچه که نگرانی ایجاد می کند وضعیت کنونی زاد و ولدهاست.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، نرخ زاد و ولد را تعیین کننده نیروی محرکه جمعیت دانست و خاطرنشان کرد: رشد جمعیت یک درصدی فعلی بیشتر به خاطر جمعیت کودکان دهه های ۴۰ تا ۶۰ است که اکنون در دوران باروری قرار دارند. در واقع مسئولیت زاد و ولد بر عهده متولدین دهه های ۶۰ تا ۷۰ است و اگرچه شاهد باروری اندک هستیم، اما همین باروی اندک در این جمعیت، رشد جمعیت را موجب شده است.
وی ثبات جمعیت در آینده را محصول نرخ باروری ۲.۱ درصدی دانست و متذکر شد: برای اینکه در آینده نه شاهد رشد جمعیت باشیم و نه کاهش آن باید هر زن در دوران باروری خود دو فرزند به دنیا آورد که براساس آخرین آمارها این نرخ ۱.۸ درصد است.
کنعانی، با بیان اینکه استان گیلان در وضعیت سالخوردگی شدید به سر می برد، عنوان کرد: اگرچه نرخ باروری کل ۱.۸ درصد است، این رقم در گیلان حدود یک است که نصف باروری کل می باشد لذا به سالخورده ترین جمعیت کشور تبدیل شدیم.
این جامعه شناس، به پیامدهای تک فرزندی و عدم تمایل به داشتن فرزند اشاره کرد و گفت: تداوم این روند جمعیتی ورشکستگی شرکت های بیمه ای را در آینده رقم می زند، زیرا بیمه ها باید انبوهی از والدین دهه های ۵۰ و ۶۰ را پوشش دهند و هزینه سالخوردگان به مراتب بیشتر از سایر گروه های سنی و حتی کودکان است. در واقع جمعیت در حال کار نیز توانایی تامین هزینه های بیمه را نخواهد داشت و لذا شرکت های بیمه سن بیمه عمر را از ۷۰ سال افزایش می دهند و تعهدات خود را کم می کنند.
وی از دولتمردان خواست به خواسته های جمعیتی احترام بگذارند و اضافه کرد: وضعیت موجود در بسیاری از موارد خواسته جمعیت ها نیست و مسائل و مشکلات اقتصادی و حتی فرهنگی بسیار اثرگذار است که حتما نیازمند بررسی و رصد و کارشناسی است.